Giao dịch điện tử trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hiện đại khi thương mại điện tử và các dịch vụ trực tuyến phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, để thực hiện giao dịch điện tử một cách an toàn và hiệu quả, người tham gia cần nắm vững các nguyên tắc quan trọng, từ bảo mật thông tin cá nhân đến việc đảm bảo minh bạch các điều khoản hợp đồng. Cùng iCare tìm hiểu những thông tin quan trọng về giao dịch điện tử là gì qua bài viết dưới đây.

Giao dịch điện tử là gì?

Giao dịch điện tử là việc thực hiện các giao dịch qua môi trường mạng, thay vì sử dụng các hình thức giao dịch truyền thống như trực tiếp hoặc qua điện thoại. Với sự phát triển của không gian mạng, các thông tin và hoạt động đều được trực tuyến hóa, từ CCCD gắn chip đến Bảo hiểm xã hội, đăng ký, đơn từ…. Và thanh toán, giao dịch điện tử thay cho giao dịch truyền thống cũng không ngoại lệ.

Theo Luật Giao dịch điện tử 2023, giao dịch điện tử bao gồm các hoạt động sử dụng thông điệp dữ liệu, chứng thư điện tử, và chữ ký điện tử. Mục đích của giao dịch điện tử là giúp các cơ quan, tổ chức và cá nhân thực hiện các giao dịch nhanh chóng, tiện lợi và tiết kiệm chi phí.

Về nguyên tắc khi thực hiện giao dịch điện tử, các bên tham gia phải tuân thủ quy định về bảo mật thông tin, an toàn mạng và quyền lợi hợp pháp của các bên. Đặc biệt, các thông điệp dữ liệu trong giao dịch điện tử phải có giá trị pháp lý tương đương với văn bản truyền thống nếu đảm bảo tính toàn vẹn và có thể truy cập và sử dụng khi cần.

Giao dịch điện tử là việc thực hiện các giao dịch qua môi trường mạng

Giao dịch thương mại điện tử là gì?

Giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) là hoạt động mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ, hoặc trao đổi thông tin qua mạng điện tử, chủ yếu qua Internet. Đây là hình thức giao dịch phổ biến hiện nay, giúp người tiêu dùng và doanh nghiệp giao dịch nhanh chóng và tiện lợi mà không cần gặp mặt trực tiếp. Giao dịch TMĐT có thể bao gồm các hoạt động như mua sắm trực tuyến, thanh toán điện tử, đặt vé, cung cấp dịch vụ trực tuyến và các giao dịch tài chính khác.

Rủi ro khi thực hiện giao dịch điện tử

Giao dịch điện tử mặc dù mang lại sự thuận tiện và hiệu quả cao, cũng tiềm ẩn một số rủi ro mà người sử dụng cần phải chú ý:

• Rủi ro bảo mật thông tin: Một trong những mối đe dọa lớn nhất với giao dịch điện tử là rủi ro bị đánh cắp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng, thông tin bảo hiểm xã hội, dữ liệu nhạy cảm. Việc thiếu bảo vệ dữ liệu có thể dẫn đến hack hoặc lừa đảo giả mạo.
• Rủi ro lừa đảo: Giao dịch điện tử dễ bị lợi dụng để thực hiện các hành vi gian lận, như bán hàng giả, lừa đảo trực tuyến, hoặc mạo danh các tổ chức uy tín để lừa người tiêu dùng.
• Rủi ro về sự cố hệ thống: Sự cố kỹ thuật, như lỗi phần mềm/gián đoạn hệ thống, có thể làm trì hoãn hoặc ngừng giao dịch, gây khó khăn trong hoàn tất giao dịch.
• Rủi ro pháp lý và quy định: Vấn đề pháp lý nếu không tuân thủ các quy định về bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng, bảo mật, các luật về thuế và tài chính.
• Rủi ro từ các tổ chức trung gian: Giao dịch điện tử thường phải thông qua các tổ chức trung gian như ngân hàng, các nền tảng thanh toán trực tuyến. Sự tin cậy vào các tổ chức này có thể bị ảnh hưởng nếu chúng gặp phải sự cố tài chính hoặc phá sản.

Tất cả những rủi ro trên đều có thể được giảm thiểu thông qua các biện pháp bảo mật mạnh mẽ, sự hiểu biết của người dùng về các quy định pháp lý.

Giao dịch điện tử cũng rất dễ xảy ra rủi ro

Nguyên tắc quan trọng giao dịch điện tử

Theo Luật Giao dịch điện tử năm 2023, có hiệu lực từ ngày 1/7/2024, các nguyên tắc cơ bản trong giao dịch điện tử được quy định rõ ràng để bảo vệ quyền lợi của các bên tham gia và đảm bảo tính hợp pháp của các giao dịch.

Tính xác thực

Đây là nguyên tắc quan trọng giúp đảm bảo rằng các thông điệp dữ liệu trong giao dịch điện tử là chính xác và xác định được bên gửi. Các phương thức như chữ ký điện tử hoặc các biện pháp xác thực khác sẽ giúp chứng minh sự xác thực của giao dịch, tránh việc giả mạo hoặc thay đổi thông tin.

Tính bảo mật

Giao dịch điện tử phải đảm bảo rằng thông tin được bảo vệ an toàn trong suốt quá trình trao đổi. Điều này bao gồm việc sử dụng mã hóa, phòng chống truy cập trái phép, và bảo vệ dữ liệu khỏi các mối đe dọa từ bên ngoài. Tính bảo mật cũng giúp đảm bảo rằng thông tin của các bên tham gia không bị rò rỉ hoặc thay đổi khi giao dịch diễn ra.

Tính toàn vẹn của dữ liệu

Đảm bảo rằng nội dung của các thông điệp dữ liệu không bị thay đổi hoặc làm giả khi giao dịch diễn ra. Nguyên tắc này bảo vệ các bên khỏi việc thông tin bị thay đổi trong quá trình truyền tải, giúp tăng cường độ tin cậy của giao dịch.

Tính minh bạch

Các giao dịch điện tử cần phải rõ ràng và dễ hiểu đối với tất cả các bên tham gia. Các điều khoản, quyền lợi và nghĩa vụ phải được làm rõ để mọi người đều có thể hiểu và chấp nhận. Nguyên tắc này giúp giảm thiểu sự bất đồng và tranh chấp trong giao dịch.

Hợp đồng điện tử

Theo luật, các hợp đồng điện tử phải có giá trị pháp lý giống như hợp đồng viết tay. Các bên tham gia cần thực hiện các nghĩa vụ đã cam kết qua giao dịch điện tử, bảo đảm rằng hợp đồng được thực hiện đúng quy định của pháp luật.

Dịch vụ tin cậy

Cung cấp các dịch vụ như xác thực, lưu trữ thông điệp dữ liệu và đảm bảo tính hợp pháp của các giao dịch là một yêu cầu quan trọng của pháp luật. Dịch vụ tin cậy đóng vai trò là cầu nối giữa các bên tham gia, giúp đảm bảo rằng các giao dịch sẽ được thực hiện một cách hợp pháp và đáng tin cậy.

Những nguyên tắc này sẽ giúp hình thành nền tảng cho các giao dịch điện tử an toàn, minh bạch và hiệu quả hơn, đồng thời bảo vệ quyền lợi của người tham gia trong môi trường kinh doanh và giao dịch trực tuyến ngày càng phát triển.

Cần tuân thủ nguyên tắc khi giao dịch điện tử

Những hành vi bị cấm khi giao dịch điện tử

Trong Luật Giao dịch điện tử 2023, những hành vi bị cấm khi thực hiện giao dịch điện tử bao gồm các hành vi vi phạm pháp luật, xâm phạm quyền lợi của cá nhân, tổ chức, hoặc gây ra sự cố trong quá trình giao dịch. Cụ thể:

• Sử dụng thông tin sai sự thật: Cấm các hành vi khai báo thông tin sai lệch hoặc gian lận trong giao dịch điện tử, bao gồm: giả mạo thông tin về sản phẩm, dịch vụ hoặc về các bên tham gia giao dịch.
• Xâm phạm quyền lợi của người khác: Các hành vi xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, quyền bảo mật thông tin cá nhân, và quyền lợi hợp pháp của người khác
• Lừa đảo, chiếm đoạt tài sản: Thực hiện giao dịch điện tử với mục đích lừa đảo, chiếm đoạt tài sản của người khác sẽ bị xử lý theo pháp luật, bao gồm các hình thức gian lận trong thanh toán điện tử/ giao dịch không có thật.
• Cản trở hoặc gây gián đoạn dịch vụ: Cấm làm gián đoạn các hệ thống, phần mềm hoặc cơ sở hạ tầng của các dịch vụ điện tử mà không có sự đồng ý của cơ quan, tổ chức có thẩm quyền, bao gồm các hành vi tấn công mạng (cyber attack)/gây hư hỏng thiết bị điện tử.
• Vi phạm các quy định về bảo mật và bảo vệ dữ liệu: Cấm lạm dụng quyền truy cập vào thông tin cá nhân hoặc dữ liệu của người khác mà không có sự cho phép.

Tạm Kết

Trên đây là những chia sẻ của Phần mềm bảo hiểm – iCare về Giao dịch điện tử. Hy vọng thông tin này sẽ giúp độc giả có cái nhìn tổng quan về loại giao dịch này.